Vernietiging VvE besluit en vervangende machtiging tot benoemen externe bestuurder/beheerder VvE

Op 15 februari 2022 heeft het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, locatie Leeuwarden, zich (onder meer) uitgesproken over de vraag of een rechter op grond van artikel 5:121 BW een VvE-lid kan machtigen een externe bestuurder en/of een externe beheerder van een VvE te benoemen.

Daarnaast gaat het Hof in op de vraag of een besluit van de VvE om een bestuurder niet te ontslaan een besluit is dat door een rechter kan worden vernietigd.

In deze zaak stelt verzoeker dat de bestuurder van de VvE zich schuldig heeft gemaakt aan wanbeleid. Zij heeft in de algemene vergadering daarom drie besluiten ter stemming gebracht:

-          Het ontslag van de bestuurder;

-          Het voorstel tot benoeming van een externe bestuurder;

-          Het voorstel tot benoeming van een externe beheerder.

Het besluit om de bestuurder te ontslaan wordt afgestemd (met 1 stem voor en 19 stemmen tegen) waarna de kantonrechter wordt verzocht het besluit te vernietigen en verzoeker te machtigen om een nieuw bestuur te benoemen. Zowel de kantonrechter als het Hof hebben de verzoeken verworpen. Het Hof oordeelt wel dat het op grond van artikel 5:121 BW mogelijk is om een vervangende machtiging te vragen aan de rechter om een nieuwe bestuurder of beheerder te benoemen.

Vernietiging besluit

Voor het vernietigen van een besluit op grond van artikel 5:130 lid 1 BW moet voldaan zijn aan de criteria van vernietigbaarheid op grond van artikel 2:15 BW. Het moet gaan om een besluit welke als rechtshandeling is aan te merken. Artikel 3:33 BW schrijft dat voor een rechtshandeling een op een rechtsgevolg gerichte wil is vereist. Het Hof oordeelt dat een beslissing om een bestuurder niet te ontslaan geen rechtsgevolg heeft. De bestuurder blijft immers bestuurder waardoor er juridisch niets verandert. De beslissing van de VvE vergadering om niet tot ontslag over te gaan kan daarom niet als een door de VvE genomen ‘besluit’ worden vernietigd, aldus het Hof.

Vervangende machtiging

Dit Hof gaat nog wel in op de vraag of een bestuurder dan wel een beheerder kan worden benoemd door de rechter. Het Hof oordeelt dat dit mogelijk is. Tot de wijzing van dit arrest bleef onduidelijk of dit mogelijk was. Uitspraken van verschillende rechtbanken hieromtrent zijn immers tegenstrijdig.[1] Het Hof oordeelt in deze zaak echter dat “als de weigering van de vergadering en/of de individuele eigenaren mee te werken aan ontslag/benoeming onredelijk is, kan de medewerking vervangen worden door een rechterlijke machtiging”. Het Hof vervolgt: “Dat doet geen afbreuk aan het feit dat de vergadering het hoogste orgaan binnen de vereniging is, maar bevat een correctiemechanisme voor de situatie dat dit hoogste orgaan of de individuele eigenaren zonder redelijke grond medewerking of toestemming weigeren. De kantonrechter heeft dus wel bevoegdheid een machtiging te verstrekken die ziet op (medewerking aan) een besluit tot benoeming of ontslag van een bestuurder.” Het Hof geeft hiermee een heldere uitleg en neemt hiermee de onduidelijkheid voor toekomstige gevallen weg.

In deze zaak bleek geen sprake van een onredelijke weigeringsgrond te zijn. Doordat 31 mede-eigenaren [2] geen steun hebben gegeven aan de voorstellen van verzoeker dwingt het verlenen van de machtiging wel ‘tot (grote) terughoudendheid’, aldus het Hof.  Het gestelde wanbeleid is gemotiveerd weersproken en dan ook niet vast komen te staan.

Conclusie

Van vernietigbaarheid van het besluit was in deze zaak geen sprake nu een beslissing om een bestuurder niet te ontslaan geen rechtsgevolg heeft. Het Hof creëert daarnaast duidelijkheid omtrent de bevoegdheid van een rechter een machtiging te verstrekken aan een VvE-lid die ziet op (medewerking aan) een besluit tot benoeming of ontslag van een bestuurder. Goed nieuws voor VvE’s die met de handen in het haar zitten omdat de bestuurder of beheerder zich schuldig maakt aan wanbeleid.

Jeroen Scheer en Juliette Daniels