Het kort geding tijdens de coronacrisis – een blik op de toekomst?

Het kort geding tijdens de coronacrisis – een blik op de toekomst?

Het zal de meesten niet zijn ontgaan dat de rechtbanken, Gerechtshoven en bijzondere colleges de deuren tot 6 april 2020 hebben gesloten vanwege de uitbraak van het coronavirus. Het bijgevolg is dat het merendeel van de zittingen is opgeschort. Daarbij zal er enkel nog voor urgente zaken een mondelinge behandeling plaatsvinden, maar dan wel achter gesloten deuren zonder publiek. Op de website van de rechtspraak wordt een niet-limitatieve lijst gegeven van urgente zaken. Daaronder valt in principe niet het civiele kort geding.

Onder de huidige omstandigheden blijft het echter wel mogelijk om een rechtszaak te starten, zoals een spoedeisend kort geding, of als gedaagde in een geding betrokken te raken. Deze blog bespreekt enkele algemene kenmerken van het kort geding, alsmede de alternatieve gang van zaken in een kort geding tijdens de coronacrisis. 

Een kort geding wordt over het algemeen aangespannen als er door een rechter op korte termijn met spoed een beslissing genomen moet worden om een impasse tussen partijen te doorbreken. Een belangrijk vereiste voor het starten van een succesvol kort geding is dan ook dat de eisende partij een spoedeisend belang heeft. Enkele afwijkingen van het kort geding ten opzichte van de reguliere procedure zijn dat van de normale dagvaardingstermijn van één week mag worden afgeweken, de gedaagde partij zonder advocaat mag verschijnen, er geen schriftelijk verweer wordt gevoerd en de normale bewijsregels gelden niet (zo is er bijvoorbeeld over het algemeen geen ruimte om getuigen te horen).

De nadruk bij het kort geding ligt over het algemeen sterk op de mondelinge behandeling, ook wel de zitting genoemd. De gedaagde komt in tegenstelling tot een reguliere procedure – waar hij of zij zich voorafgaande een zitting schriftelijk heeft kunnen verweren – tijdens de zitting voor het eerst aan het woord om zich tegen de stellingen van de eiser(es) te verweren.

Het blijft ook tijdens de coronacrisis mogelijk om een kort geding te starten. Tijdens de sluiting van de rechtbanken wegens de coronacrisis wordt een kort geding nadat het bij de rechtbank is aangebracht door de rechter beoordeeld. Bij de beoordeling gaat de rechter na of de zaak zodanig spoedeisend is dat deze vóór 6 april 2020 op zitting behandeld dient te worden. Is dat het geval, dan wordt de gebruikelijke gang van zaken gevolgd zoals hierboven beschreven. Blijkt daar echter geen sprake van te zijn, dan wordt de eisende partij daarvan door de griffier van de rechtbank schriftelijk op de hoogte gebracht. Om te zorgen dat er toch op een redelijke termijn een rechterlijke beslissing in een zaak wordt verkregen kan de eisende partij er vervolgens voor kiezen om het kort geding schriftelijk voort te zetten. Kiest de eisende partij daarvoor, dan geldt in beginsel de volgende procedure.

De advocaat van de eisende partij ontvangt een datum waarop de gedaagde partij een verweerschrift kan indienen. De advocaat van de eisende partij laat vervolgens aan de gedaagde partij of diens advocaat weten dat 1) de procedure schriftelijk wordt gevoerd en 2) dat binnen een door de rechtbank bepaalde (korte) termijn schriftelijk verweer kan worden ingediend op de eis die in de dagvaarding is geformuleerd. Daarop zal de rechter die de zaak behandelt binnen vijf werkdagen een schriftelijke instructie over de zaak geven. Deze instructie bevat de vragen die de rechter in de zaak heeft en eventuele andere opdrachten aan partijen. Partijen krijgen vervolgens de gelegenheid om de instructie te verwerken in een tweede schriftelijke ronde (re- en dupliek), die zonder producties en binnen twee werkdagen kunnen worden ingediend. Daarna zal uiterlijk binnen twee weken een vonnis volgen. Als een mondelinge behandeling na de tweede schriftelijke ronde, al dan niet op verzoek van een van de partijen, naar het oordeel van de rechter tóch noodzakelijk is, dan zal de rechter bepalen wanneer en op welke wijze de zitting zal plaatsvinden. Vervolgens zal na de zitting uiterlijk binnen twee weken vonnis worden gewezen. Indien partijen tot overeenstemming komen, dan zullen partijen een door beide partijen getekende overeenkomst aan de rechtbank sturen. De rechter kan deze overeenkomst dan op verzoek opnemen in een proces-verbaal van de fictieve zitting.

Wegens de sluiting van de rechtbanken tijdens de coronacrisis is van een mondelinge zitting over het algemeen geen sprake meer en kan de nadruk van het kort geding logischerwijs niet op de mondelinge behandeling liggen. Derhalve hanteert de rechtbank in beginsel de bovenstaande alternatieve gang van zaken bij de behandeling van een kort geding. De nadruk ligt daarbij op de schriftelijke vaardigheden van partijen in tegenstelling tot het reguliere kort geding waar de nadruk meer ligt op de mondelinge behandeling.

Met de alternatieve kort geding procedure speelt de rechtbank in op de huidige coronacrisis, zonder daarmee het belang van een gedegen rechtspraak te ondergraven. Het valt niet uit te sluiten dat gerechtelijke (kort geding) procedures ook in de toekomst meer en meer schriftelijk en/of digitaal, zoals door middel van telefoon- of videoverbinding, zullen worden afgedaan. Het is immers een welbekende ambitie van het kabinet dat de rechtspraak wordt gedigitaliseerd. Wellicht biedt de huidige (corona)crisis een uit nood geboren oplossing voor het behalen van deze doelstelling.

Het blijft ook tijdens de coronacrisis dus mogelijk om door middel van het starten van een kort geding het recht te halen. Bent u genoodzaakt om (tijdens de coronacrisis) een kort geding te starten, en wilt u hiermee een weloverwogen start maken? Aan de hand van overleg met een advocaat kan worden vastgesteld of u er verstandig aan doet om te procederen. Voor vragen over het kort geding kunt u contact opnemen met Floris de Lugt van AD Advocaten via mail@adadvocaten.nl.

Disclaimer

Dit artikel geeft algemene voorlichting. De vastgestelde regelgeving is aan verandering onderhevig. Het gebruik van de inhoud is voor eigen rekening en risico. Consulteer voor concreet advies een ter zake kundig advocaat/jurist.